Startblok: een springplak voor woonstarters
Het doel van Startblok is niet alleen jongeren te huisvesten, maar hen ook een goede start te bieden in Amsterdam. Het biedt statushouders, werkende jongeren, studenten en net afgestudeerden een springplank naar het ‘echte leven’ en helpt hen snel de weg te vinden in de Amsterdamse samenleving. De bewoners van Startblok bouwen aan een ‘community’ waar iedereen zich thuis voelt, ruimte krijgt om zich te ontwikkelen en elkaar vooruit te helpen.
Building a future together
Elke bewoner brengt eigen levenservaring en kennis met zich mee. Samen vormen deze jongeren van verschillende afkomsten een community waarin ieders eigen inbreng voorop staat. Niemand kan beter een prettige leefomgeving creëren dan de bewoners zelf. Dit doen zij door zelfbeheer en zelforganisatie. Zij onderhouden hun eigen woningen en het terrein en organiseren activiteiten met elkaar. Dit doen zij onder het motto: building a future together. Wat dit precies betekent is samengevat in het manifest van Startblok Riekerhaven, een handvat voor bewoners:
Ruimte om elkaar te ontmoeten
Het Startblok bestaat uit 565 woonplekken verdeeld over 28 gangen. De meeste gangen hebben een gezamenlijke woonkamer. Elke gang heeft één of twee gangmakers. Zij motiveren bewoners op hun gang om goed voor hun woonplek te zorgen en met elkaar activiteiten te organiseren. Verder zijn zij aanspreekpunt voor bewoners die ergens hulp bij nodig hebben. Op het buitenterrein vind je grote (sport)velden en een clubhuis. De bewoners bouwden zelf nog een barbecue plaats, zwembad, moestuinen en een kampvuurplek. Alle ruimtes zijn zo ingericht, dat je elkaar kunt ontmoeten en activiteiten kunt organiseren. Bewoners kunnen ook bij stichting Startblok Actief!, bestuurd door bewoners, terecht voor budget en ondersteuning bij het organiseren van activiteiten.
Bewoners in beeld
Bewoners vertellen over vriendschappen en woonervaringen
- Lees hier verhalen van Femke en Carl na vier maanden wonen op Startblok Riekerhaven.
- Kijk hier naar de woning van Isene.
- Suli vertelt over de kickboxlessen die hij aan zijn buren geeft.
- Joelle en Sohail vertellen over hun relatie (vanaf 14:04).
- Bekijk een video over de activiteiten die stichting Startblok Actief! organiseert.
- Ginny, Lotte, Rosita en Razan vertellen hoe het is om in Startblok Riekerhaven te wonen in het programma De Straten van Amsterdam, van AT5.
Documentaires & tentoonstellingen
Op Startblok zijn twee documentaires en tentoonstellingen gemaakt.
Docu: The Boys Next Door (2017)
Bewoonster Bobbie Fay Brandsen maakte een documentaire en volgde haar buurjongens Mootie uit Syrie, Meron uit Eritrea en Salihou uit Senegal tijdens hun eerste zes maanden op Startblok Riekerhaven. De film gaat over integratie, culturele verschillen en idealisme. De vraag die zij zich vooral stelt is: hoe kun je samenleven terwijl je elkaars taal en cultuur niet kent? Dat blijkt lang niet altijd makkelijk.
Docu: The Babies Next Door (2020)
Na The Boys Next Door volgde een tweede documentaire van Bobbie Fay Brandsen. In korte tijd raakten veel jonge Eritrese vrouwen tegelijk zwanger. Bobbie volgt enkele van deze vrouwen en hun baby’s op Startblok. Instanties komen met een plan, maar daar zit lang niet iedereen op te wachten. In The Babies Next Door portretteert Bobbie Fay Brandsen kersverse moeders Alem en Senait, hun buurvrouw en helpende hand Yara en projectcoördinator Fred, die ieder op hun eigen manier verwikkeld zijn in dit complexe verhaal. Want hoe ver ga je voor je buren? Een verhaal over de veerkracht van een gemeenschap en de inzet van haar bewoners.
Deze documentaire is op aanvraag te bekijken. Neem daarvoor contact op met Bobbie Fay Brandsen.
Tentoonstelling: PROJECT Startblok (2020)
Fotograaf Karijn Kakebeeke volgde vijf bewoners van Startblok Riekerhaven: Nahom, Leila, Samer, Timo en later Isabella. In het proces van drie jaar had Karijn de volgende vraag in het achterhoofd: hoe is het om samen te leven met mensen wier achtergrond en geschiedenis zo anders zijn dan die van jou? Ga naar de website om meer te lezen.
In Pakhuis de Zwijger werd een talkshow gewijd aan Startblok Riekerhaven. Betrokkenen kijken terug op 5 jaar Riekerhaven.
Volgende woonstap
De eerste lichting bewoners heeft intussen in Startblok Riekerhaven een start kunnen maken met hun woon carrière. Doordat de woningen werden toegewezen op basis van motivatie konden ook jongeren die anders geen kans hadden op een woning toch voor vijf jaar in Riekerhaven terecht. In die periode hebben zij woonduur opgebouwd en konden zij toewerken naar een volgende stap.
De leefsituatie van jongvolwassenen verandert in de regel snel: ze vinden een baan, gaan samenwonen en krijgen kinderen. En dat kan binnen of buiten Amsterdam zijn. Ook hun woonbehoefte verandert dus. Ruim 90% van de Nederlandse jongeren in Riekerhaven was ruim voor de einddatum van hun vijfjaarscontract verhuisd naar een andere woning die beter paste bij hun situatie. Nu krijgt een nieuwe groep jongeren de kans om in Riekerhaven hun wooncarrière te starten.
De Key bracht van een aantal jongeren de volgende woonstap in beeld. Lees hier hun verhaal.
Een vernieuwend woonconcept
Van idee tot oplossing
Startblok Riekerhaven werd ontwikkeld door woonstichting De Key in samenwerking met Gemeente Amsterdam en Socius Wonen op het voormalig sportcomplex Riekerhaven. In 2015 stond de Gemeente Amsterdam voor de uitdaging een grote groep statushouders te huisvesten. Laurens Ivens vertelt in deze video van AT5 (2015) hoe dat ging.
De Key verhuisde 565 woningen naar Sportpark Riekerhaven. Samen met Socius Wonen werd het woonconcept bedacht. Op 1 juli 2016 trokken de eerste bewoners in. De eerste twee jaar bleef Socius betrokken om de zelforganisatie en de community op te zetten. Samenwerkingsparters Vluchtelingen Werk Nederland, de Gemeente Amsterdam en Mek met zijn Stichting Ykeallo bieden tot op de dag van vandaag de broodnodige ondersteuning aan bewoners.
Veel (inter)nationale aandacht voor het concept
Niet alleen Amsterdam stond voor de uitdaging om grote groepen statushouders te huisvesten en te laten integreren, ook in andere Nederlandse steden en in andere landen in Europa rees de vraag op hoe dit te doen. Startblok Riekerhaven was het eerste woonproject dat een oplossing bood met behulp van community building en zelforganisatie op deze schaal. Hierdoor kreeg Startblok veel nationale en internationale aandacht.
Bekijk bijvoorbeeld de video van Al Jazeera hieronder.
Ook BBC, Tg3 (Italië), Rts (Frankrijk) en VOA News (Amerika) maakten nieuwsitems.
In ons eigen land werd ook veel aandacht besteed aan Startblok, bijvoorbeeld door NOS, NAP Nieuws, het Parool, het NRC, de Correspondent, FOLIA en de Groene Amsterdammer.
Tot slot ontving Startblok veel verschillende bezoekers, zoals onderzoekende studenten, gemeenten, politici uit de Tweede Kamer, maatschappelijke organisaties en de locoburgemeester van Athene. Zelfs uit New York en Seoel kwamen bezoekers langs. Verder deed de TU Delft onderzoek naar de Startblok-community.
Zelf was Startblok ook te gast in het buitenland en binnenland, bijvoorbeeld op de conferentie van FEANTSA in Polen, het International Housing Festival in Lyon, meerdere malen bij Housing Europe (EU) in Brussel, in Pakhuis de Zwijger, in Provincie Huis Noord-Holland en bij colleges van de Universiteit van Amsterdam.
Awards en nominaties
Startblok Riekerhaven ontving in 2017 de KWH-i-Opener voor meest innovatieve woonconcept. In 2018 werd zij genomineerd en kreeg zij een speciale vermelding bij de World Habitat Awards (VN). Bekijk hier een interview met World Habitat en een van de zelfbeheerders van Startblok Riekerhaven.
